Είναι φαίνεται «γραφτό κάθε φορά που η Δημοκρατική παράταξη βρίσκεται στην εξουσία να πρέπει να επιτελέσει ένα τεράστιο έργο που θα βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο .Έτσι το1981 το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου έφερε την ισότητα , την εθνική συμφιλίωση , την αξιοκρατία. Το 1993 και το 1996 οι κυβερνήσεις του Α. Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη έβγαλαν τη χώρα από το οικονομικό αδιέξοδο και τη διεθνή απομόνωση , έκαναν προσπάθειες εκσυγχρονισμού του κράτους έφεραν την επανάσταση στην τοπική αυτοδιοίκηση. Έτσι και σήμερα είναι απολύτως σίγουρο και αποτελεί κοινή συνείδηση όλων των πολιτών ότι είναι απαραίτητη η ριζική, αλλαγή του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το κράτος, η διοίκηση και η αυτοδιοίκηση στη χώρα μας. Άλλωστε η απάντηση στην πολύπλευρη οικονομική ,πολιτική και κοινωνική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα μπορεί να δοθεί μόνο μέσα από την ριζική ανασύνταξη του κράτους.
Τα τελευταία τριάντα χρόνια καταβλήθηκαν έντονες προσπάθειες έτσι ώστε το «πιο συγκεντρωτικό» κράτος στην Ευρώπη να αλλάξει μορφή. Η αρχή έγινε την προηγούμενη δεκαετία με την μεταφορά αρμοδιοτήτων προς την αυτοδιοίκηση και τις περιφερειακές υπηρεσίες, με σημαντικές τομές, όπως η καθιέρωση της κρατικής περιφέρειας, της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης και του Καποδίστρια και η καθιέρωση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). Οι πρωτοβουλίες αυτές αναβάθμισαν τη θέση της τοπικής αυτοδιοίκησης στο πολιτικοδιοικητικό μας σύστημα και έδωσαν μια προοπτική στην εξυπηρέτηση του πολίτη, στην ανάπτυξη της χώρας και στην εναρμόνιση στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Δυστυχώς όμως οι αρμοδιότητες που δόθηκαν στην Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ήταν εξαρχής σε μεγάλο βαθμό γραφειοκρατικού ,διεκπεραιωτικού χαρακτήρα, που δυσχέραναν την αποτελεσματικότητα του θεσμού, παρά τις σημαντικές και επίπονες προσπάθειες των αιρετών, οι οποίοι με περιορισμένα μέσα και προσωπικό, προσπάθησαν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις.
Η τολμηρή μεταρρύθμιση του «Ι. Καποδίστρια», που βελτίωσε αισθητά την Τοπική Αυτοδιοίκηση, δε δημιούργησε παρόλα αυτά αποτελεσματικούς Δήμους με οικονομική αυτάρκεια και δυνατότητα άντλησης ιδίων πόρων, ούτε διοικητική ικανότητα με καλά οργανωμένες υπηρεσίες και ανθρώπινο δυναμικό, που να αξιοποιούν τις νέες δυνατότητες και νέες τεχνολογίες για την παροχή ποιοτικά αναβαθμισμένων υπηρεσιών.
Για αυτό άλλωστε μόνο σε 212 από τους 1034 πρωτοβάθμιους ΟΤΑ πιστοποιήθηκε η διαχειριστική επάρκεια, αναγκαία προϋπόθεση συμμετοχής στο ΕΣΠΑ.
Όσο αφορά τα έσοδα της Τ.Α στην Ελλάδα συγκριτικά με την ΕΕ είχαμε: Ελλάδα 2,5-2,7% και ΕΕ 10,8-11,3%
Τα φορολογικά έσοδα που κατευθύνονταν στην Τ.Α αντίστοιχα ήταν:
Ελλάδα 0,1% και ΕΕ 2%
Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν και με το όνομα του διάσημου αρχιτέκτονα της αρχαιότητας του Καλλικράτη ,επιχειρείται ο συνολικός επανασχεδιασμό των επιπέδων διακυβέρνησης, σε μια Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
· Μια Νέα Αρχιτεκτονική που όπως ορίζει το Σύνταγμα δημιουργεί ένα επιτελικό κράτος με αποκεντρωμένα όργανα εξοπλισμένα με αποφασιστικές αρμοδιότητες και δύο λειτουργικούς βαθμούς.
· Αξιοποιεί τα νέα εργαλεία και τις νέες μεθόδους (ηλεκτρονική διακυβέρνηση αυτόματη εξυπηρέτηση του πολίτη).
· Που με διαδραστικές υπηρεσίες, ενσωματώνει τις αρχές της διαφάνειας, της ανοιχτής διακυβέρνησης, της αξιολόγησης και της λογοδοσίας στη διοικητική λειτουργία ,αλλά και την αξιοκρατία στην πρόσληψη του προσωπικού.
Η Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποσκοπεί στην εξοικονόμηση πόρων των φορολογούμενων πολιτών μέσω του περιορισμού του αριθμού των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων καθώς και η ουσιαστική εξυπηρέτηση τους.
Για τους λόγους αυτούς η Νέα Αρχιτεκτονική κινείται σε δύο άξονες: αφενός στην ανασυγκρότηση των δευτεροβάθμιων ΟΤΑ σε επίπεδο Περιφέρειας, αφετέρου στη ριζική εσωτερική αναδιάρθρωση της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, σε συνδυασμό με την αποφασιστική ενίσχυσή της με τους απαραίτητους πόρους, ανθρώπινους και οικονομικούς, για την εκπλήρωση της αποστολής της.
Δημιουργούνται νέοι πρωτοπόροι θεσμοί για την προστασία του πολίτη αλλά και της επιχειρηματικότητας και στο επίπεδο της περιφέρειας και στο επίπεδο του Δήμου.
Συμβούλιο ΔιαβούλευσηςΚαθιερώνεται Συμβούλιο Διαβούλευσης στο οποίο συμμετέχουν, και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, οργανώσεων εργοδοτών, εργαζομένων και επαγγελματικών συλλόγων κ.α. Θεσμοθετείται ο Συνήγορος του δημότη και ο συνήγορος της επιχείρησης, ενός προσώπου κύρους, το οποίο αναλαμβάνει την ευθύνη διαμεσολάβησης μεταξύ πολιτών / συναλλασσόμενων με το Δήμο (περιφέρειας) και τη διοίκηση του δήμου, με στόχο την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης.
Δημιουργούνται μικρά, αποτελεσματικά «Δημοτικών e – ΚΕΠ»,
σε κάθε γειτονιά ή χωριό Με την εισαγωγή της έξυπνης «κάρτας του Δημότη», ξεκινά η υλοποίηση της «κάρτας του πολίτη». Με αυτή περνούν οι Δήμοι στην αυτόματη εξυπηρέτηση (π.χ. έκδοση πιστοποιητικών), αλλά και διευκολύνεται η συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες (π.χ. τοπικά δημοψηφίσματα).Αυτόματη Εξυπηρέτηση Οι δήμοι εξοπλιζόμενοι με τις απαραίτητες υποδομές (μηχανήματα αυτόματης εξυπηρέτησης - «δημοτικά ΑΤΜ»), που θα εγκατασταθούν στα δημοτικά e – ΚΕΠ θα έχουν τη δυνατότητα αυτόματης εξυπηρέτησης 24 ώρες το 24ώρο, 365 μέρες το χρόνο.Διοικητική Βοήθεια στο ΣπίτιΤαυτόχρονα αξιοποιούνται νέοι θεσμοί στήριξης του πολίτη, όπως η «διοικητική βοήθεια στο σπίτι» με την οποία μπορεί να εξυπηρετούνται όσοι δημότες το έχουν ανάγκη.
Διαφάνεια Η διαφάνεια αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη διασφάλιση της αρχής της πολιτικής λογοδοσίας, που διευκολύνει τον πολιτικό έλεγχο συγκεκριμένων οργάνων και αποφάσεων και την απόδοση πολιτικών ευθυνών.
Η άμεση και υποχρεωτική δημοσίευση όλων των αποφάσεων, των προκηρύξεων, διαγωνισμών, προμηθειών, προσλήψεων, συμβάσεων και αναθέσεων, στο διαδίκτυο, σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία, δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον διαφάνειας.
Σημαντικός παράγοντας για τη χρηστή διοίκηση και την ουσιαστική τήρηση της νομιμότητας, είναι η διασφάλιση της διαφάνειας και του ελέγχου ως προς την οικονομική διοίκηση και τη δημοσιονομική διαχείριση. Στόχος είναι, σε συνεργασία με την ΚΕΔΚΕ, να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο οικονομικής λειτουργίας το οποίο να διασφαλίζει την οικονομική εξυγίανση των Δήμων και των Νομικών Προσώπων τους αλλά και την οικονομική τους βιωσιμότητα, με έλεγχο των δανειακών τους επιβαρύνσεων. Γι’ αυτούς τους λόγους υπάγονται όλοι οι δήμοι και περιφέρειες στον προληπτικό έλεγχο δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενώ εφαρμόζεται σταδιακά και το διπλογραφικό σύστημα σε συνδυασμό με αναλυτική λογιστική. Τα τελευταία εφαρμόζονται και σε όλους τους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ (σήμερα, μόνο οι μισοί δήμοι και κοινότητες εφαρμόζουν το διπλογραφικό και μόλις 64 ακολουθούν αναλυτική λογιστική).
Κανόνες και Έλεγχος στο Δανεισμό των ΟΤΑ Σε συνεργασία με τους φορείς της Αυτοδιοίκησης θα εξειδικευθεί το πλαίσιο με το οποίο θα τίθενται προϋποθέσεις, όρια και περιορισμοί στη δυνατότητα των Δήμων να συνάπτουν δάνεια καθώς και οι διαδικασίες ελέγχου στο δανεισμό,
Έτσι, οι νέοι και ισχυροί δήμοι αναλαμβάνουν νέες αρμοδιότητες, μαζί με τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που προέρχονται από την καταργούμενη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, όπως:• η πρόνοια και η προστασία της δημόσιας υγείας, • η ανέγερση σχολικών κτιρίων, • η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, • η ένταξη των μεταναστών, • οι πολεοδομικές εφαρμογές, • ο υγειονομικός έλεγχος, • η προστασία της παιδικής και της τρίτης ηλικίας, • οι λαϊκές αγορές• οι αδειοδοτήσεις και ο έλεγχος πολλών τοπικών, οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων,• η πολιτική προστασίας, με την ένταξη των δήμων στον εθνικό σχεδιασμό με συγκεκριμένο ρόλο και αρμοδιότητες. Για να έχει ο δήμος τη διοικητική ικανότητα να ασκήσει αποτελεσματικά το παραπάνω ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων, το οποίο καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων του, και ταυτόχρονα να είναι σε θέση να κατασκευάζει και να διαχειρίζεται, όλες τις κρίσιμες υποδομές για την ποιότητα ζωής των δημοτών και την τοπική ανάπτυξη, πρέπει να διαθέτει τις ακόλουθες υπηρεσίες: • Προγραμματισμού,• Οικονομική υπηρεσία,• Τεχνική υπηρεσία,• Πληροφορικής,• Νομικής υποστήριξης,• Διοίκησης – Διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, • Περιβάλλοντος – Πολιτικής Προστασίας.
Στους νέους δήμους, εκλογικές περιφέρειες είναι οι πρώην Δήμοι και Κοινότητες που συνενώνονται καθώς και τα δημοτικά διαμερίσματα στους δήμους που διαθέτουν, οι δε έδρες κατανέμονται σε αναλογία με τον πληθυσμό της κάθε επιμέρους εκλογικής περιφέρειας. Οι υποψηφιότητες των δημοτικών συμβούλων αντιστοιχούν σε πρώην Δήμο / Κοινότητα ή σε δημοτικό διαμέρισμα μεγάλου δήμου, ενώ οι τοπικοί εκλογείς σταυροδοτούν τους αντίστοιχους τοπικούς υποψήφιους. Με αυτό το σύστημα διασφαλίζεται και η εκπροσώπηση των συνοικιών στις μεγαλουπόλεις.
Χωροθέτηση
Το Σύνταγμα (101 παρ.2) αναφέρει: «Η διοικητική διαίρεση της Χώρας διαμορφώνεται με βάση τις γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες». Η αναφορά στις τρεις αυτές επιμέρους ενότητες αποτελεί τον οδηγό στην εξειδίκευση των κριτηρίων και στην περιγραφή διαδικασίας αναζήτησης λύσης. Τα κριτήρια για την χωροθέτηση των διοικητικών ορίων των νέων ΟΤΑ βασίζονται σε εκείνα που υιοθέτησε η ΚΕΔΚΕ το 2007 στο Συνέδριο της Κυλλήνης και είναι τα ακόλουθα: • Πληθυσμιακά (όπως ο αριθμός των δημοτών, ο αριθμός των κατοίκων, η πληθυσμιακή πυκνότητα, η κατανομή των κατοικιών).• Κοινωνικά (όπως το μέσο μέγεθος νοικοκυριού, οι μορφωτικοί δείκτες, το ποσοστό αλλοδαπών).• Οικονομικά (όπως η απασχόληση, η δομή της απασχόλησης, η εργασιακή κινητικότητα, το εισόδημα).• Γεωγραφικά (όπως έκταση και μορφολογία, το σχήμα, η προσβασιμότητα, τα δίκτυα υποδομών). • Αναπτυξιακά (όπως η δομή της τοπικής οικονομικής δραστηριότητας και γενικότερα της τοπικής ανάπτυξης, η ύπαρξη εκπαιδευτικών και ερευνητικών φορέων, η συμμετοχή σε Κοινοτικά και Εθνικά Προγράμματα). • Λειτουργικά και βιωσιμότητας του νέου δήμου (πόροι και ενδογενές δυναμικό).• Πολιτιστικά, Ιστορικά. . Για την καλύτερη και ομαλότερη μετάβαση στη Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, αλλά και την υποστήριξή της στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της, δημιουργείται το ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα Ελληνική Αρχιτεκτονική Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης - «ΕΛΛΑΔΑ», το οποίο περιέχει τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων, τόσο από κοινοτικούς, όσο και από εθνικούς πόρους. Το ολοκληρωμένο αυτό σχέδιο έχει ως στόχο την υποστήριξη των νέων ΟΤΑ στα πρώτα τους βήματα, και την αναβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση του πολίτη.
Είναι σίγουρο πως με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», οι τοπικές κοινωνίες θα διαθέτουν μια Τοπική Αυτοδιοίκηση ισχυρή, εξοπλισμένη με σύγχρονα επιχειρησιακά εργαλεία, πόρους και αρμοδιότητες που της επιτρέπουν να επιλύει μόνη της όλα σχεδόν τα τοπικά προβλήματα.
Οι κρατικές υπηρεσίες αποσυμφορούνται από υποθέσεις και ευθύνες με τοπικό χαρακτήρα και επιτελεί τον κεντρικό-επιτελικό του ρόλο.
Κομβικό σημείο επίσης θα είναι η ουσιαστική και όχι «τύποις» εφαρμογή όλων αυτών των πρωτοποριακών διατάξεων (διαβούλευση, συνήγορος του πολίτη, διαφάνεια) για την ουσιαστική εξυπηρέτηση αλλά και συμμετοχή του πολίτη
Σίγουρα με το σχέδιο Καλλικράτης «αλλάζουμε ταχύτητα» και ως κράτος και ως τοπικές κοινωνίες. Είναι ένα εγχείρημα μεγάλο αλλά και δύσκολο συγχρόνως πού θα έρθει σε σύγκρουση με κατεστημένες λογικές και νοοτροπίες του παρελθόντος.
Η ιδιοκτησιακή αντίληψη και το αίσθημα ισοβιότητας κάποιων είναι σίγουρο πως θα προσπαθήσει να σταθεί απέναντι. Άλλο τόσο σίγουρο όμως είναι πως χρειάζεται δυναμικότητα ,γνώση ,ανανέωση, ποιότητα, εργατικότητα ,και πίστη στους στόχους του προγράμματος Καλλικράτης .
Επίσης παραπάνω από βέβαιο είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών δεν ενδιαφέρεται τόσο για το ποιος όσο για το πώς θα εξυπηρετηθεί πως θα συμμετέχει και πως θα αλλάξει σελίδα. Το νέο σύστημα διακυβέρνησης προσφέρει αυτές τις δυνατότητες ουσιαστικής συμμετοχής των πολιτών αλλά και ουσιαστικής δράσης των αιρετών αρχόντων. Κερδισμένοι, λοιπόν και οι νέοι αιρετοί άρχοντες αλλά τελικός και κύριος κερδισμένος πρέπει να είναι ο πολίτης.
Με τιμή
Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
Δάσκαλος
Γραμματέας Τ.Ο ΠΑΣΟΚ
Αλεξάνδρειας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου